Мектеп жасына дейінгі балалардың психологиясының ерекшеліктері

Мектеп жасына дейінгі балалардың психологиясының

ерекшеліктері

Мектепке дейінгі балалық – адам өміріндегі қысқа кезең, бар болғаны алғашқы жеті жыл. Бірақ баланы

ересектерден бөлетін дәл осы кезең, қамқорсыз сәбидің біршама толыққанды,

белсенді тұлғаға айналады.

Мектепке дейінгі

жастың психологиялық ерекшеліктері

Жетекші іс-әрекет – ойын, адамдардың іс-әрекеті және мінез-құлық нормаларын игеру.

• 1 жасқа дейін бала 7-14 сөз қолданады, бір іске
• назары ауып 15 минут айналысады, «болмайды» деген сөздің мағынасын
• түсінеді, жүре бастайды (+2 ай).
• 1,5 жасқа дейін баланың сөздік қоры 30-40 сөзді
• құрайды, ол жақсы жүреді, тамақ ішеді және оған айтылып отырған сөз екенін
• түсініп, суреттердегі бейнелерді танып, көрсетеді. Баланың негізгі
• сұрақтары: не? кім?
• 2 жасқа дейінгі сөздік қоры – 300-400сөзді құрайды,
• Баланың негізгі сұрақтары: мынау не? мынау кім? Зат есім, есімдік, сын
• есім, одағай, етістіктерді игереді. Сөйлем құрауы қалыптасады (қыз
• балаларда жиі 1,5 жаста). Сұрақтарды қоя білуі баланың ақыл ойының «жақсы»
• дамуын көрсетеді. Қаламды жұдырығына ұстап сызықтар сала бастайды,
• текшелерден мұнара орнатады.
• 2,5 жасқа қарай сөздік қоры 1000 сөзді құрайды.
• Бағыт-бағдарлы сұрақтар қояды: қайда? қалай? қашан? Бұл жаста тіл дамының
• тежелуі ойландыруы керек, психикалық дамуы және құлағының ауыр естуіне
• күмән бар.
• 3 жасқа қарай – Неге? Деген сұрақ туындайды. Балаға
• бағыт беретін сұрақтар қойып отырса ол көрген-білгенін айтып береді.
• Салалас құрмалас тіпті бағыныңқы құрмалас сөйлемдерді қолданады, бұл оның
• ойлау қабілетінің жетілгендігін көрсетеді. Біреу, аз, көп деген не екенін
• түсінеді. Бүтін заттың бөлігін көріп танып біледі: құлағынан – қоянды,
• тұмсығынан – пілді.
• 3,5 жаста құрастыруды игереді, жоспарлау қасиеттері
• болады. Түрлі заттармен және сәл кейін – өз құрдастарымен сюжетті-рөлдік
• ойындардың үзінділері пайда болады. Бала әсерге берілгіш: ұялады, ренжиді,
• қуанады, қайғырады, мейірімді, қызғаншақ, ниет білдіруге қабілетті.
• 3-4 жаста – өзін таныту: мүмкін қылықтар: тыңдамау,
• қырсықтық, теріс қылықтар, қыңырлық, «үлкендерді балағаттау» («Мен, өзім»
• өзін мақтайды). Жалғыз ойнайды (заттық, құрастыру, сюжетті-рөлдік
• ойындар).
• 4 жаста өзі көрмегенді оған түсіндіріп айтып
• бергенді түсінуге қабілетті. Сурет бойынша мүмкіндігінше толық қарапайым
• әңгіме құрай алады, ересектердің бастаған сөйлемін ойланып толықтырады,
• қарым-қатынасқа қабілетті. Негізгі сұрақтары неге? Құрдастарымен
• сюжетті-рөлдік ойындар ойнайды. Бір іспен 40-50 минутқа дейін айналыса
• алады.
• 4,5 жасқа қарай алдына мақсат қоя біледі және оған
• жетуді жоспарлайды. Не үшін? деген сұрақтар қояды.
• 5 жаста бала өзінің тегін, атын, әкесінің атын,
• жасын, мекен жайын, үйге баратын көлікті айта біледі. Құрастырма ойыншықтарды
• қолдану біледі, кесте бойынша ойыншықты жинайды. Адамның бейнесінің
• негізгі мүшелерімен суретін салады.
• 5,5 жаста оқытудың барлық түрлері қолжетімді, ол
• негізінде оқытуға дайын.
• 5-6 жаста ересектермен дұрыс сөйлесе алады,
• ата-аналар тарапынан сүйіспеншілікке, мейірімділікке деген қажеттілігі
• жоғары, ата-анаға деген махаббаты, бауырмалдығы өседі – басқа адамды жақсы
• көру қабілетінің қалыптасуы үшін қиын кезең.